Ο Εθνικός Οργανισμός Πρόληψης & Αντιμετώπισης των Εξαρτήσεων (Ε.Ο.Π.Α.Ε.) ιδρύεται και λειτουργεί με βάση το Ν. 5129/2024. Είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ.) μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, υπό την εποπτεία του Υπουργείου Υγείας.
Ο Ε.Ο.Π.Α.Ε. αποτελεί εγκεκριμένο οργανισμό πρόληψης, θεραπείας, απεξάρτησης, επανένταξης και μείωσης της βλάβης υπό την έννοια του άρθρου 51 του ν. 4139/2013 (Α’ 74) και εγκεκριμένο οργανισμό για την εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής για την Αντιμετώπιση των Εξαρτήσεων και για την υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης κατά των Εξαρτήσεων του άρθρου 60 του ίδιου νόμου.
Έχει ως έδρα του την Αθήνα και σε αυτόν εντάσσονται όλοι οι, αναγνωρισμένοι από το κράτος φορείς, που παρείχαν υπηρεσίες πρόληψης και αντιμετώπισης στο πεδίο των εξαρτήσεων, ήτοι:
α) Το σύνολο των δομών, μονάδων, υπηρεσιών και προγραμμάτων του Ν.Π.Ι.Δ. με την επωνυμία «Οργανισμός κατά των Ναρκωτικών» (Ο.ΚΑ.ΝΑ.), το οποίο συστάθηκε με το άρθρο 1 του ν. 2161/1993 (Α’ 119), οι οποίες λειτουργούν στο εξής ως αποκεντρωμένες μονάδες του Ε.Ο.Π.Α.Ε.
β) Το σύνολο των δομών, μονάδων, υπηρεσιών και προγραμμάτων του Ν.Π.Ι.Δ. με την επωνυμία «Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων» (ΚΕ.Θ.Ε.Α.), το οποίο συστάθηκε με την παρ. 5 του άρθρου 1 του ν. 1729/1987 (Α’ 144), οι οποίες λειτουργούν στο εξής ως αποκεντρωμένες μονάδες του Ε.Ο.Π.Α.Ε.
γ) Η Μονάδα Απεξάρτησης από τα Ναρκωτικά «18ΑΝΩ», η Μονάδα Απεξάρτησης από το Αλκοόλ, και η Μονάδα Σωματικής Αποτοξίνωσης DETOX του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής.
δ) Το «Πρόγραμμα Εναλλακτικής Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων «ΑΡΓΩ», το Τμήμα Αποκατάστασης Τοξικοεξαρτημένων «ΙΑΝΟΣ» και η Μονάδα Απεξάρτησης από Αλκοόλ, Φάρμακα και Τυχερά Παιχνίδια, του «Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης του Ενιαίου Γενικού Νοσοκομείου «Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ».
ε) Το «Πολυδύναμο Κέντρο αντιμετώπισης της κρίσης των χρηστών Ναρκωτικών και Αλκοολισμού», του Γενικού Νοσοκομείου Ιωαννίνων «Χατζηκώστα», η οποία συστάθηκε με το άρθρο 123 του ν. 4600/2019 (Α’ 43).
στ) Η Μονάδα Απεξάρτησης «Διάπλους» του Γενικού Νοσοκομείου Κέρκυρας «Αγ. Ειρήνη».
Σύμφωνα με το νέο Νόμο, οι σκοποί του Ε.Ο.Π.Α.Ε. είναι:
α) η βελτίωση της ποιότητας ζωής των εξαρτημένων ατόμων και
β) η διασφάλιση της απρόσκοπτης πρόσβασης όλων των πολιτών σε όλες τις επιλογές απεξάρτησης και αποτοξίνωσης σε κάθε περιοχή της χώρας